الف: زیر ساخت جهان تكوین كه فرمان پذیری و هدایت است، در آن مجالی برای نافرمانی و گمراهی نیست؛ زیرا مهار هر موجود تكوینی تنها به دست خدای سبحان است و او بر راه راست است و هرچه مهار هستیاش به دست كسی باشد كه بر راه راست است، قطعاً هدایت شده است: «و ما مِن دابّةٍ الّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِیَتِهَا إنًّ رِبِّی عَلَی صِراطٍ مُستقیم»؛ هیچ جنبندهاى نیست مگر اینكه او مهار هستىاش را در دست دارد، به راستى پروردگار من بر راه راست است.
ب: چون در جهان تكوین عرصهای برای نافرمانی نیست؛ یعنی نظام تكوین بر مدار هدایت محض حركت میكند؛ پس در جهان امكان، هر موجودی با كمال میل و رغبت، از پروردگار خویش فرمان برداری میكند؛ چنانچه از این آیه استفاده میشود: «...فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِیا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أتَینَا طائِعین»؛ سپس به آفرینش آسمان پرداخت، در حالىكه به صورت دود بود؛ به آن و به زمین گفت: بیایید، خواه از روى اطاعت و رغبت و خواه از روی اكراه و بی رغبتی! آنها گفتند: ما از روى طاعت و رغبت مىآییم».
عبادت، به ویژه نماز، برای هماهنگی دو نظام، تشریع شده است، پس در نماز، احوال تمثّل نظام تكوین، از قبیل فرمان پذیری و هدایت تشریع یافته است و هدف از نماز، هدایت به نظام تكوین است: یعنی پیروی كامل و هدایت فراگیر. با توجه به نكتههای پیش گفته، اولاً، اصل و اساس دین ـ كه سیر انسان به سمت مبدأ هستی را ترسیم میكند نماز است و مهمترین عامل در رسیدن سالك به خدا كه هدف اصلی خلقت اوست، هست.
ثانیاً، بیشترین تأكید حكیم مطلق به امری است كه بیشترین تأثیر را در رسیدن بندگان به خود دارد.
وقتی دانستیم نماز به منزله ستون دین است و به فرموده امیرالمؤمنین(ع) «كلّ شیء مِن عَمَلِكَ تَبَعٌ لِصَلاتِك»؛ هر عملی پیرو وابسته به نماز است، نیز وقتی به نقش و جایگاه پذیرفته شدن نماز بر دیگر اعمال انسان آگاه شدیم، چنانچه رسول اكرم(ص) به آن اشاره كردند و فرمودند: «إن قُبِلَت قُبِلَ ما سِوَاهَا و إن رُدَّت رُدَّ مَا سِوَاهَا»؛ اگر نماز پذیرفته شود، سایر اعمال نیز پذیرفته خواهد شد، و اگر نماز مردود شود، دیگر اعمال نیز پذیرفته نخواهد شد، بنابراین، خواهیم دانست كه اسرار نماز نیز ستون اسرار دین است؛ بنابراین اگر اسرار نماز به دست آمد و مشاهده شد، رازهای سایر اعمال نیز مورد دستیابی و مشاهده قرار خواهند گرفت و به همین جهت است كه برای آن بیشتر از سایر عبادات اسرار گفته شده است، چون نماز ركن سایر عبادات است، لذا اسرار آن هم بیشتر است.
نتیجه اینكه سزاوار است سالك بكوشد تا به ستون رازهای دین دست یابد، پس برای پی بردن به ضرورت طرح مباحث مربوط به اسرار نماز باید در اهمیت این عمل و مقصود آن تأمل و تدبّر كرد، همان گونه كه امام رضا علیهالسلام ضمن پاسخ به سؤالات «محمد بن سنان»، درباره چرایی و فلسفه واجب شدن نماز نكاتی را به او فرمودند:
كه چكیده آن را میتوان در موارد زیر خلاصه كرد:
*نماز، اقرار به بندگی خداوند عّزوجل است و نفی شرك برای خداوند عزیز؛
*نماز، ایستادن انسان در برابر خداوند حكیم با حال مذلّت و مسكنت و فروتنی و خضوع و اعتراف به گناهان؛
*نماز، درخواست عفو از تقصیرات و برطرف ساختن آثار گناهانی است كه شخص در گذشته مرتكب شده؛
*نماز، صورت نهادن بر زمین است در هر روز به خاطر بزرگداشت خداوند جلّ جلاله؛
*نماز، سبب میشود بنده پیوسته به یاد خدا باشد و او را فراموش نكند و طاغی و یاغی نباشد و باخشوع و تذلّل و رغبت خواستار افزونی بهره خود در دین و دنیا باشد؛
*انسان با نماز بر خود واجب میسازد كه پیوسته و شبانه روز در مقام بندگی و به یاد خداوند متعال باشد؛
*نمازگزاردن شخص در پیشگاه پروردگار عزوجل و ایستادن در برابر خداوند سبحان، بازدارنده او از ارتكاب گناهان است و او را از فسادهای گوناگون مانع میشود.
نظرات شما عزیزان:
برچسبها: